{ "title": "Çanakkale Muharebeleri", "image": "https://www.muharebe.gen.tr/images/Canakkale-Muharebeleri-68471.jpg", "date": "20.01.2024 11:52:01", "author": "ufuk engin kulak", "article": [ { "article": "Çanakkale Muharebeleri: 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Savaşları olarak da bilinen ve Müttefiklerin 1. Dünya Savaşı sırasında Avrupa'dan Rusya'ya giden deniz yolu kontrolünü ele almak amacıyla yaptıkları başarısız bir girişim olarak tarihe geçmiştir. Çanakkale muharebesi başarısız bir deniz saldırısı ile başlamıştır. Şubat-Mart 1915 tarihlerinde İngiliz ve Fransız gemileri tarafından oluşan bir donanma tarafından gerçekleştirilmiştir. Sonrasında Gelibolu yarımadasına İngiliz ve Fransız birliklerinin yanı sıra Avusturalya ve Yeni Zelanda askerlerinden oluşan birlikler ile yapılan büyük bir çıkartma ile devam etmiştir. Daha öncesinde yapılan yeterli istihbarat, arazi bilgisi ve şiddetli Türk direnci nedeni ile çıkarma başarısızlık ile sonuçlanmıştır. 1915 Ekim ayı ortasına gelindiğinde müttefik kuvvetleri ağır kayıplar vermişler ve ilk çıkarma yapılan bölgeden fazla ileriye gidememişlerdir. Tahliye ise Aralık 1915'te başlamıştır.

Çanakkale Muharebelerinin Gelişimi

Osmanlı imparatorluğu Birinci Dünya Savaşı'na Almanya ve Avusturya-Macaristan'ın yanında Kasım 1914 yılında girmişti. Buna karşın Müttefik Devletler, Çanakkale Boğazı'nı ele geçirmek için bir deniz seferi başlatmaya karar verdiler. Bu girişim başarılı olur ise boğazlar ele geçirilecek ve müttefik devletlerin Rusya ile bağlantısı kesilecekti. İngiliz Deniz Kuvvetleri Komutanı Winston Churchill komutasında Çanakkale Boğazına yapılan saldırı uzun menzilli savaş gemileri ile Şubat 1915 yılında başladı. 18 Mart 1918'de müttefik savaş gemileri boğaza girdi gerek karşı Türk top atışları ve gerekse boğaza bir gün öncesinden döşenen mayınların etkisi ile saldırı durduruldu, donanmadaki çoğu gemi batırıldı, birçoğu da ağır hasarlar aldı. Başarısız deniz savaşının ardından Gelibolu yarımadasına çıkarma hazırlıkları başladı.

İngiliz Kuvvetleri Komutanı General Hamilton komutasındaki komutanlığı altındaki diğer birlikler Yeni Zelanda, Fransız ve Avustralya birlikleri ile Lemnos Yunan adasında bir araya geldi. Alman General Liman Von Sanders komutasındaki Türk birlikleri de karaya çıkması beklenen hat boyunca savunma birliklerini artırdı. 25 Nisan 1915'te Müttefikler Gelibolu yarımadasına saldırıyı başlattılar. Gelibolu yarımadası bu tarihten sonra çok şiddetli kara savaşlarına sahne oldu. Gelibolu kuşatması sırasında General Hamilton 95.000 adet ek destek için talepte bulundu ancak bu sayının dörtte biri sağlandı. Uzun süren kara ve savunma savaşlarının sonucunda İngiliz ve Fransız birlikleri ilerleme kat edemeyerek ve Türk direnişini de kıramayarak sonunda çekilme kararı aldı. Son birlikler de 9 Ocak 1916'da çekildi.

Çanakkale Muharebelerinin Sonuçları

Çanakkale muharebeleri, çok yüksek bir maliyet ile de olsa, Türklerin zaferi ile sonuçlanmıştır. 259 gün boyunca süren savaş, böylesine sayıda ve böyle küçük bir alanda yapılan benzersiz bir savaş olarak tarihe geçmiştir. Kayıpların sayısı Türk tarafında 251.000 kişi idi. Çanakkale muharebesi, sadece 1. Dünya Savaşının kaderini değiştirmedi, aynı zamanda bir ulusun kaderini de değiştirmiştir. Bu savaş, aynı zamanda güçlü bir imparatorluğun küllerinden, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açacak bir çağın, yeni bir dönemin başlangıcına neden olmuştur.
" } ] }